जर तुम्ही रोजच्या व्यवहारात गूगल पे वापरत असाल, तर ही बातमी तुमच्यासाठी महत्त्वाची आहे. आता घरबसल्या ऑनलाईन बिल भरणं अधिक सोयीचं झालं आहे, ज्यामुळे व्यवहार सुलभ झाले आहेत. सुरुवातीला हे पेमेंट मोफत होते, पण आता त्यावर सुविधा शुल्क आकारलं जात आहे, ज्यामुळे ग्राहकांना अतिरिक्त खर्च सहन करावा लागतो. यूपीआय आणि बिल पेमेंटसारख्या विविध सेवांसाठी अ‍ॅप्स आता ग्राहकांवर ओझं वाढवत आहेत.
गूगल पेने युटिलिटी बिल भरण्यासाठी अतिरिक्त शुल्क आकारण्यास सुरुवात केली आहे. डेबिट किंवा क्रेडिट कार्डद्वारे गॅस सिलेंडर बुकिंग, वीज बिल, डीटीएच रिचार्ज, फास्टॅग रिचार्ज यासारख्या सेवांसाठी वापरकर्त्यांना 0.5% ते 1% प्लॅटफॉर्म शुल्क द्यावं लागेल. मीडिया रिपोर्ट्सनुसार, या शुल्कावर जीएसटी देखील भरावा लागेल.
मोबाईल रिचार्जवर गुगल पे आणि फोनपेतील शुल्क वाढीचे महत्त्वाचे मुद्दे
2023 मध्ये, गूगल पेने मोबाईल रिचार्जवर सेवा शुल्क आकारण्याची घोषणा केली होती. सध्या, गूगल पे वापरून मोबाईल रिचार्ज करताना वापरकर्त्यांना 3 रुपयांपर्यंत अतिरिक्त शुल्क द्यावं लागते. याच वेळी, फोनपे वापरून रिचार्ज करताना 2 रुपयांपर्यंत सेवा शुल्क आकारलं जातं. रिचार्जच्या रकमेनुसार हे शुल्क वेगवेगळं असू शकतं.
इकोनॉमिक टाईम्सच्या अहवालानुसार, गूगल पे गेल्या वर्षभरात मोबाईल रिचार्जवर 3 रुपयांचे सुविधा शुल्क आकारत आहे. अहवालात हेही नमूद केलं आहे की, जेव्हा एखाद्या ग्राहकाने वीज बिल भरण्यासाठी क्रेडिट कार्ड वापरलं, तेव्हा अ‍ॅपने त्याच्याकडून 15 रुपयांचे सुविधा शुल्क घेतले. हे शुल्क “प्रोसेसिंग फी” म्हणून दाखवले जातं, ज्यात जीएसटी देखील समाविष्ट आहे.
गूगल पे द्वारे UPI व्यवहारांवर आकारण्यात येणारे शुल्क सध्या स्पष्ट केलेले नाही. PwC च्या माहितीनुसार, UPI व्यवहार प्रक्रियेसाठी 0.25% खर्च येतो. यामुळे, फिनटेक कंपन्या या खर्चाचा सामना करण्यासाठी नवीन महसूल मॉडेल स्वीकारत आहेत. आतापर्यंत UPI व्यवहार मोफत होते, आणि UPI वर शुल्क आकारण्याची मागणी अनेक वेळा करण्यात आली आहे, तरीही सरकारने ते मोफत ठेवले आहे.
गूगल पे मोबाईल रिचार्जवर 3 रुपयांपर्यंत सेवा शुल्क आकारते:
- 100 रुपयांपेक्षा कमी रिचार्जवर कोणतेही अतिरिक्त शुल्क नाही.
- 101 ते 200 रुपयांच्या रिचार्जवर 1 रुपयाचे सेवा शुल्क.
- 201 ते 300 रुपयांपर्यंतच्या रिचार्जवर 2 रुपयांचे सेवा शुल्क.
- 301 रुपयांपेक्षा जास्त रकमेच्या रिचार्जवर 3 रुपयांचे सेवा शुल्क.
जानेवारी 2025 मध्ये गूगल पे द्वारे 8.26 लाख कोटी रुपयांचे व्यवहार झाले. याच कालावधीत, फोनपेने 11.91 लाख कोटी रुपयांच्या व्यवहारांसह देशात पहिलं स्थान घेतलं. पेटीएमवर 1.26 लाख कोटी रुपये, क्रेडिटद्वारे 49.48 हजार कोटी रुपये आणि नवी अ‍ॅपद्वारे 13,22 हजार कोटी रुपयांचे व्यवहार झाले.
UPI व्यवहारांची वाढती गती: 2025 मध्ये 23.48 लाख कोटी रुपयांचे व्यवहार
UPI पेमेंट्समध्ये 39% वाढ झाल्याची माहिती मिळाली आहे. फेब्रुवारीमध्ये देशात UPI द्वारे 13.92 लाख कोटी रुपयांचे व्यवहार झाले. जानेवारी 2025 मध्ये UPI द्वारे 23.48 लाख कोटी रुपयांचे व्यवहार झाले, जो डिसेंबर 2024 च्या तुलनेत 1% पेक्षा जास्त वाढ आहे आणि जानेवारी 2024 च्या तुलनेत 39% वाढ दर्शवतो.
आर्थिक वर्ष २०२४ मध्ये यूपीआय व्यवहार प्रक्रिया खर्च १२,००० कोटी रुपयांपर्यंत पोहोचण्याची अपेक्षा आहे. यापैकी ४,००० कोटी रुपये २००० रुपयांपेक्षा कमी किमतीच्या व्यवहारांवर खर्च होण्याची शक्यता आहे. २०२० पासून भारत सरकारने डिजिटल पेमेंटला प्रोत्साहन देण्यासाठी २००० रुपयांपेक्षा कमी किमतीच्या यूपीआय व्यवहारांवरील एमडीआर (व्यापारी सवलत दर) माफ केला आहे. २०२१ पासून सरकारने या छोट्या व्यवहारांचा एमडीआर स्वतः उचलण्यास सुरुवात केली आहे. २००० रुपयांपेक्षा जास्त रकमेच्या व्यवहारांवर १.१ टक्के व्यापारी शुल्क आकारले जाऊ शकते.
